ေဒါက္တာႏုႏုယဥ္ေျပာျပတဲ့ Entrepreneurship (၁)

ကိုစိုးထက္ႀကီးက က်ေနာ့္ကို ဒီဘေလာ့ဂ္မွာ contribute လုပ္ဖို႔ email ကေန invite လုပ္လာတာနဲ႔ စိတ္၀င္တစား ၾကည့္ျဖစ္ေတာ့ ဘေလာ့ဂ္နာမည္က Myanmar Entrepreneurs ဆိုပဲဗ်။ ဒါနဲ႔ က်ေနာ္ ေတာ္ေတာ္ စိတ္၀င္စားသြားတယ္။ က်ေနာ္ဆိုတဲ့လူကလည္း Entrepreneur သိပ္ျဖစ္ခ်င္တဲ့သူကိုး။ အေျခအေနအရသာ မလုပ္ႏိုင္ေသးတာေလ။ ဒါနဲ႔ က်ေနာ္ ဘာအေၾကာင္းအရာ ေရးေပးရမလဲေပါ့။ စဥ္းစားလိုက္တာနဲ႔ ေခါင္းထဲတန္းေပၚလာတာက ၂၀၀၆ ခုႏွစ္တုန္းက Myanmar Info-Tech မွာ လုပ္သြားတဲ့ Seminar တစ္ခုမွာ ရန္ကုန္စီးပြားေရးတကၠသိုလ္ စီမံခန္႔ခြဲေရးဌာနက ပါေမာကၡ/ဌာနမွဴး ဆရာမႀကီး ေဒါက္တာႏုႏုယဥ္ ေျပာျပသြားတဲ့ Entrepreneurship & Small Business Management ပို႔ခ်ခ်က္ ကေလးပါပဲ။ ကဲ… ဖတ္ၾကည့္ၾကရေအာင္။

Entrepreneur ဆိုတာ ဘာလဲ?

ျမန္မာလိုေတာ့ အမ်ဳိးမ်ဳိး ဘာသာျပန္ၾကပါတယ္။ 'စြန္႔ထြင္ဦးစီး'၊ 'စြန္႔ဦးတီထြင္' စသျဖင့္ေပါ့။ ဆိုလိုတာက စြန္႔စားၾကတယ္၊ ဦးစီးၾကတယ္၊ တီထြင္ၾကတယ္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဒီကေန႔ထိေတာ့ တရား၀င္သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေ၀ါဟာရ မရွိေသးပါဘူး။ ပထမ ဖြင့္ဆိုခ်က္အရ Entrepreneur ဆိုတာ သူ႔ရဲ႕အမူအက်င့္ကိုက အၿမဲတမ္း အသစ္အဆန္းကို တီထြင္မယ္၊ အေတြးအေခၚကအစ creative idea ရွိမယ္၊ innovate လုပ္မယ္၊ လူေတြ အတြက္ အင္မတန္မွ တန္ဖိုးရွိတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို ေပးလာတဲ့ အခြင့္အလမ္းအေပၚမွာ မူတည္ၿပီး ရေအာင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္သြားမည့္သူမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယ ဖြင့္ဆိုခ်က္တစ္မ်ဳိးကေတာ့ Entrepreneur ဟာ ဘယ္သူ႔ကို ေရြးရမလဲဆိုတာ သိတယ္။ သူမ်ားနဲ႔ မတူပါဘူး။ အမ်ဳိးေတာ္လို႔ ေခၚခန္႔လိုက္တတ္တဲ့သူမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ ဘယ္လိုလူမ်ဳိးကို ဘယ္ေနရာအတြက္ ခန္႔မလဲ၊ ဘာအလုပ္ကို ခိုင္းမလဲ၊ ဘယ္သူနဲ႔ ေပါင္းမလဲ စသျဖင့္ ေရြးတတ္ပါတယ္။ အလုပ္လုပ္တဲ့အခါမွ အင္မတန္ေကာင္းတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေလးျဖစ္ေအာင္ သူက ဖြဲ႕စည္းႏိုင္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေႏွာင့္ေႏွးတာမ်ဳိး မရွိဘူး။ တစ္ခုခုလုပ္ရင္ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လုပ္တတ္ၿပီး အရာရာကို ျဖစ္ေအာင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္တတ္သူ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္တစ္မ်ဳိးကေတာ့ Talent (ပင္ကိုယ္စြမ္းရည္/ပါရမီ)၊ Temperament (ပင္ကိုယ္ စိတ္ေနသေဘာထား) နဲ႔ Technique (နည္းပညာတတ္ကၽြမ္းမႈ) ဆိုတဲ့ T သံုးလံုးကို မွန္မွန္ကန္ကန္ အခ်ဳိးက် ေပါင္းစပ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သူ၊ သူမ်ားထက္ကို ထူးျခားတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ႏိုင္တဲ့သူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

(ကဲ… ဒီဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြကို ဖတ္ၿပီးတဲ့အခါမွာ ကိုယ္ဟာ ဒီလိုလူစားမ်ဳိးထဲမွာ ပါသလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ့္ ပတ္၀န္းက်င္၊ ကိုယ့္ လုပ္ငန္းခြင္ထဲမွာ ဒီလိုလူမ်ဳိး ရွိေနသလား ေတြးၾကည့္ပါ။ ကိုယ့္မွာ entrepreneur အရည္အခ်င္းမ်ဳိး မရွိလို႔ စိတ္ညစ္မသြားပါနဲ႔။ က်ေနာ္ ဆက္ေရးမည့္ဟာေလးေတြ ၿပီးေအာင္ေတာ့ ဖတ္သြားပါဦးဗ်ာ။ ဟဲ… ဟဲ…။)

ခုေခတ္ကမၻာမွာ globalization ျဖစ္လာၿပီး အထူးသျဖင့္ တိုးတက္ၿပီးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ entrepreneur ဆိုတဲ့ စကားကို အၿမဲေျပာေနၾကေတာ့ entrepreneur က အေရးပါလာၿပီးေပါ့။ ဒီဆယ္စုႏွစ္ရဲ႕ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈအတြက္ အေရးအႀကီးဆံုးအခ်က္က ဒီ entrepreneur spirit ေပါက္ဖြားလာမႈပါပဲ။ တကယ္လို႔သာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းပိုင္ရွင္ေတြ အားလံုးဟာ သာမန္လူေတြမဟုတ္ဘဲ entrepreneur ေတြျဖစ္မယ္၊ စိတ္ဓါတ္ ကိုယ္က entrepreneur spirit ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ အဲဒီတိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးအေျခအေနဟာ တိုးတက္လာဖို႔ အလားအလာ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေတြကို ဒီစိတ္ဓါတ္ သြင္းေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ (ကဲ.. က်ေနာ္ မေျပာလား။ ခင္ဗ်ားမွာ ဒီအရည္အခ်င္းမရွိရင္ ေမြးယူလို႔ ရပါတယ္ဗ်။ ဆက္ဖတ္.. ဆက္ဖတ္..။)

Entrepreneur ဆိုတာ ဘယ္လိုလူေတြလဲ?

Entrepreneur ဆိုတဲ့လူေတြကို သုေတသနလုပ္မယ္ဆိုရင္ က႑သံုးမ်ဳိး ခြဲျခားေလ့လာလို႔ ရပါတယ္။ အဲဒါေတြက သူတို႔ ဘယ္လိုလူမ်ဳိးေတြလဲ (Personal Factors)၊ သူတို႔ ဘယ္ကလာၾကသလဲ၊ ဘယ္လို အသိုင္းအ၀ိုင္းက ေပါက္ဖြားလာၾကတာလဲ (Environmental Factors) နဲ႔ သူတို႔ ဘာေတြလုပ္ၾကသလဲ (Action Factors) တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

Personal Factor ေတြမွာ သဟဇာတျဖစ္မႈ (Adaptability)၊ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ (Competitiveness)၊ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈ (Confidence)၊ ႐ိုးသားမႈ (Honesty)၊ မဆုတ္မနစ္စိတ္ရွိမႈ (Perseverance)၊ ဆြဲေဆာင္စည္း႐ုံးမႈ (Persuasiveness)၊ စြန္႔စားမႈ (Risk Taking) နဲ႔ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ျမင့္မားမႈ (Vision) ဆိုတဲ့ အခ်က္ (၈) ခ်က္ ပါ၀င္ ပါတယ္။ Environmental Factor ေတြမွာ မိသားစု ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ (Family background)၊ ပညာ အရည္အခ်င္းႏွင့္ အသက္အရြယ္ (Education & Age) နဲ႔ လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကံဳ (Work experience) ဆိုၿပီး (၃) ခ်က္ ပါ၀င္ပါတယ္။ Action Factor ေတြကိုေတာ့ (၁၀) မ်ဳိးခြဲထားပါတယ္။

(ေနာက္ထပ္ post ေတြမွာ ဒီအခ်က္ေတြအေၾကာင္းကို ပံုေလးေတြ diagram ေလးေတြနဲ႔ အေသးစိတ္ ေရးျပပါမယ္။ post တစ္ခုထဲမွာ အေၾကာင္းအရာအမ်ားႀကီး တင္ေပးလိုက္ရင္ ဖတ္ရတဲ့သူ ၿငီးေငြ႕ သြားႏိုင္လို႔ နည္းနည္းခ်င္းစီ တင္မယ္ဗ်ာ။ ေနာ့။ ကိုရီးယားကားေတြလိုေပါ့။ အခန္းဆက္နဲ႔ေရးမယ္။ စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႔ ေစာင့္ဖတ္မယ္မဟုတ္လား။)