If You want to be successful in international market ! PORTER's Diamond Theory

၂၀၁၅ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ အာဆီယံ လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္ေရး ဧရိယာမွာ ပါ၀င္ ေတာ့မယ္ဟု သိရွိ ရပါတယ္။ ဒါဆို တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက SMEs (small and medium enterprises) ေတြ International market ထဲ ဘယ္လို ေနရာ ရေအာင္ လုပ္မလဲ ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံက ထြက္ကုန္၊ ထုတ္ကုန္ေတြ market share မ်ားမ်ား ပိုင္ဆိုင္ ႏိုင္ေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ၾကမလဲ ဆိုတာ စိန္ေခၚမႈေတြ ျဖစ္လာ ႏိုင္ပါတယ္။ လာမယ့္ AFTA မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက လုပ္ငန္းေတြ ေနရာ တစ္ခုရဖို႔ industry ေရြးတာ မွန္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ SMEs ေတြ ႏိုင္ငံတကာ ေစ်းကြက္မွာ ခိုင္မာစြာ ရပ္တည္ႏိုင္ဖို႔ Michael Porter ရဲ႕ Diamond Theory ကို တင္ျပ လိုက္ပါတယ္။

Diamond Theory

Diamond Theory က ဘယ္စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ိဳးကို လုပ္ကိုင္ဖို႔ ေရြးခ်ယ္ သင့္လဲ ဆိုတာကို ရွင္းျပပါတယ္။ ဒီ industry ( ဒီေနရာမွာ industry ကို group of firm or collections of firm that produce or undertake same or similar or related products and services လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္ ) ။ Porter က ေအာင္ျမင္စြာ လုပ္ကိုင္လို႔ ေကာင္းတဲ့၊ Competitive Advantage of Nations ရႏိုင္တဲ့ industry ဟာ လကၡဏာ (၄) ရပ္နဲ႔ ျပည့္စုံ ေနရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အရင္ တုန္းကေတာ့ land,location,natural resources,labor နဲ႔ local population size ေတြ strong ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ Comparative advantages ရႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ Michael Porter ကေတာ့ တိုင္းျပည္ တစ္ခုဟာ Global မွာ competitive advantages ရေနဖို႔ရာ လကၡဏာ (၄) ရပ္နဲ႔ ျပည့္စုံတဲ့ industry ကို analyse လုပ္ဖို႔ ဆိုထား ပါတယ္။

(a) Factor Condition /endowment

Factor of production လို႔ဆိုပါတယ္။ ထုတ္လုပ္မႈ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ factor ပိုင္ဆိုင္မႈပါ။ ဒီ factor ေတြမွာ နဂိုကတည္းက ပိုင္ဆိုင္ ထားတာ ရွိသလို Advanced ေနာက္မွ change ေတြေၾကာင့္ ရလာ တာေတြ ရွိပါတယ္၊ အၾကမ္း အားျဖင့္ Factor ကို ႏွစ္ခု ခဲြႏိုင္ပါတယ္။ natural (basic) နဲ႔ Advanced ဆိုၿပီး ေတာ့ပါ။ natural မွာဆိုရင္ ဒီတုိင္းျပည္ရဲ႕ ေရေျမ၊သယံဇာတ အားသာခ်က္ေတြ၊ ရာသီဥတု အေနအထား ဟာ ဘယ္လုပ္ငန္းအတြက္ အားသာခ်က္ ရေနလဲေပါ့။ ဥပမာ ေျပာရရင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆိုပါေတာ့၊ ဆန္စပါး industry အတြက္ ေလ့လာမယ္ ဆိုရင္ သူ႔မွာ factor endowment အျဖစ္ ေျမဆီလႊာဟာ ဆန္စပါးအတြက္ သင့္ေလွ်ာ္ ေကာင္းမြန္တဲ႔ ေရေျမ ပိုင္ဆိုင္ ထားပါတယ္။ ရာသီ အေနအထားကလည္း သင့္ေလွ်ာ္ပါတယ္၊ လိုအပ္တဲ့ ေရလည္း အလုံအေလာက္ ရႏိုင္တယ္။ ဂ်ဳံ အတြက္ ဆိုရင္ေရာ ... အဆင္မေျပပါဘူး factor endowment နဲ႔ ဂ်ဳံအတြက္ လိုအပ္တဲ့ factor requirement နဲ႔ မကိုက္ညီ ပါဘူး။

ေနာက္ သဘာ၀ အားျဖင့္ ပိုင္ဆိုင္ ထားတာ မဟုတ္ဘဲ ေနာက္မွ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ factor ကေတာ့ Advanced factor ပါ။ ဥပမာ ဂ်ပန္မွာ car industry ဟာ comparative advantage ရေနပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ... သူ႔မွာ car industry မွာ လိုအပ္တဲ့ technology ပိုင္ဆိုင္ ပါတယ္၊ အားသာခ်က္ ရွိပါတယ္။ skilled labour ေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ industry's factor requirements နဲ႔ nation's factor endowment နဲ႔ ကိုက္ညီ သြားလို႔ပါ။ အေမရိကန္ IT ပိုင္းမွာ သာလြန္ပါတယ္။ သူ႔တို႔မွာ advanced factor knowledge capital ကုိ ပုိင္ဆိုင္ ထားပါတယ္။ ကၽြမ္းက်င္ရာ လိမၼာ ဆိုတဲ့ စကားပုံ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ industry ေရြးတတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီ တိုင္းျပည္ မွာေတာ့ ျဖင့္ key factor ဘာရွိလဲဆိုတာ ေသခ်ာ ဆန္းစစ္ပါ။ အသြားမေတာ္ တစ္လွမ္းပါ။ ကိုယ့္ industry ရဲ႕ လိုအပ္တဲ့ key factor ဟာ ဒီ တုိင္းျပည္ မွာ scarce factor ျဖစ္ေနရင္ လုပ္ငန္းလုပ္ၿပီးမွ ေနာက္ဆုတ္ဖို႔ဆိုတာ အေတာ္ စရိတ္ၾကီးတဲ့့ ျပသနာပါ။ non-key factor ေတြ ရွားတာ ကိစၥမရွိပါဘူး။ scare factor ေတြဟာ industry အတြက္ အေရးၾကီးမႈ မၾကီးမႈေတြ ေပၚ မူတည္ၿပီး innovative power (entrepreneurship လို႔ ဆိုရင္လည္း ရပါတယ္) ေတြလညး္ ရလာ ႏိုင္တာေတြ ရွိပါတယ္။

ဥပမာ ဆြစ္ဇာလန္မွာ labour shortage ျဖစ္ေနတဲ႔ ႏိုင္ငံ၊ အဲ့နိုင္ငံရဲ႕ competitive advantages ရေနတဲ့ industry ဟာ watch ပါ။ သူက labour-intensive မဟုတ္တဲ့ နာရီ ေတြကိုပဲ လုပ္ ပါတယ္။ သူက အေရအတြက္ နည္းနည္းနဲ႔ အရည္အေသြး ေကာင္းေကာင္း နည္းဗ်ဴဟာ ကို သုံးပါတယ္။ တနည္း ေျပာရရင္ ဂ်ပန္ နာရီလုပ္ငနး္ ေတြမွာ လုပ္သား မ်ားမ်ားနဲ႔ ထုတ္ေနတဲ႔ အခ်ိန္မွာ ဆြစ္ဟာ skill labour ကို နည္းနည္းနဲ႔ ထိထိ ေရာက္ ေရာက္ သုံးလို႔ရတဲ့ industry ကို ဖန္တီး လိိုက္ပါတယ္။ ဒါလဲ သူ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ entrepreneurship ပါ။ innovate with a few amount of skilled - labour ပါ။ ေနာက္တစ္ခု ဂ်ပန္မွာ တျခား factor ေတြက requirment နဲ႔ ျပည့္စုံ ေန ေပမယ့္ space problem ပါ။ သူ႔မွာ ေျမေစ်း ေတြၾကီးတယ္၊ အေနအထား က်ဥ္းတယ္။ အဲ့ေတာ ေနရာ အခက္အခဲ ျပသနာအတြက့္ JIT system (Just - in - time ) ကို ထြင္ လိုက္ ပါတယ္။ Porter ကေတာ့ factor endowment ဟာ သဘာ၀က ေပးေပး အေမြရရ မဆိုင္ပါဘူး တဲ့။ factor endowment ဟာ အျမဲ develop and change ျဖစ္ေနပါတယ္ လို႔ဆုိပါတယ္။

(b) Related Supporting Industries

Competitve advantages ရဖို႔ ေနာက္ကေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ industries ေတြရွိဖုိ႔ အားေကာင္းဖုိ႔ကလည္း အေရးၾကီးပါတယ္။suppliers and related industry အေနအထားကိုလညး္ စီစစ္ရပါမယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ factor endowment အရ ဆန္စပါး လုပ္ငန္း လုပ္မယ္ ဆိုၾကပါစို႔၊ Supporting industry ေတြျဖစ္တဲ့ ဓါတ္ေျမၾသဇာ လုပ္ငန္း၊ ဆန္စက္ေတြြက အားနည္းေနမယ္။ ထိေရာက္စြာ စြမ္းရည္ ျပည့္စြာ ေထာက္ပံ့မႈမျပဳႏိုင္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ ျမန္မာ့ ဆန္ ကမာၻမွာ ယွဥ္ဖို႔ ႏိုင္ငံတကာေစ်းကြက္၀င္ဖို႔ မျဖစ္နိုင္တဲ့ အေနအထား ျဖစ္သြား ပါ လိမ့္မယ္။ ဂ်ပန္မွာ ကားလုပ္ငန္းဆိုရင္ သူ႕႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ေလာင္စာလုပ္ငန္းေတြ အားေကာင္းလား၊ ဘယ္လို အေနအထား ရွိလဲ ဆုိတာ ကလည္း သူေရြး လိုက္တဲ့ car industry ရဲ႕ competitive advantage အတြက္ forces တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

ဆီြဒင္မွာ leather shoe industry ဆိုရင္ ဆီြဒင္ရဲ႕ leather industry ေတြကေရာ ဘယ္လို အေနအထား ရွိလဲ။ တျခား leather goods ေတြကေရာ ဘယ္လို လဲ ဆိုတာ သိထားဖို႔ လုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ supporting and related industries ေတြကို ေလ့လာ စီစစ္ၿပီး ကိုယ္လုပ္မယ့္ industry အတြက္ ကိုက္ညီလား အဆင္ေျပလား ဆိုတာ သုံးသပ္ပါ။ ဒါမွ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္မႈကို အားျဖည့္ေစသလို ကိုယ့္ လုပ္ငန္း အေနနဲ႔ အရည္အေသြး ျပည့္၀တဲ့ ဆန္းသစ္တဲ့ စိတ္ခ်ရတဲ့ သြင္းအားစု ေတြကို စရိတ္ သက္သာစြာနဲ႔ ရရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။ Global မွာ ၿပိဳင္ဆိုင္ဖို႔ ဆိုရင္ supplier network ကလည္း အေတာ္ အေရးပါ ေနပါၿပီ။

(c) Demand Condition

ႏိုင္ငံတကာကို ထိုးမေဖာက္ခင္ domestic demand ျပည္တြင္း၀ယ္လိုအား အေျခအေနကို အရင္စီစစ္ပါဦး၊ ျပည္တြင္းမွာ ေနရာရေနတဲ့ product ဟာ ႏိုင္ငံတကာ ေစ်းကြက္ ၀င္ေရာက္ဖုိ႔ လြယ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္း ၀ယ္လိုအား၊ ဒီတုိင္းျပည္ရဲ႕ ၀ယ္လိုအားဟာ ဘယ္industry မွာ strong ျဖစ္ေနလဲ ဆိုတာ ေလ့လာပါ။ customer ေတြရဲ႕ လုိခ်င္မႈ ေတာင္းဆိုမႈ demand ကေရာ ဘာလဲ ေပါ့။ local firm ေတြက foreign က မလုပ္ေသးတဲ႔ industry ကို ေရြးမယ္ ဆိုရင္ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ မွာလည္း domestic demand အပိုင္ရ ထားမယ္ဆုိရင္ export မွတဆင့္ international ထိုးေဖာက္ဖို႔ရာ အဆင္ေျပ ေစပါတယ္။ ေနာက္ domestic customer ဟာ very sensitive customer အရမ္း ဂ်ီးမ်ားတဲ့ သူမ်ိဳးေတြ ျဖစ္မယ္ ဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ need ေတြ ျဖည့္ဆည္း ရင္းနဲ႔ ကုိယ့္product ဟာ တျဖည္းျဖည္း advance ျဖစ္လာ ႏိုင္ပါတယ္ ႏိုင္ငံတကာ တန္း၀င္ ျဖစ္လာ ႏိုင္တဲ့အတြက္ very sensitive customer မ်ိဳး ဆိုရင္ အရမ္း ေကာင္းပါတယ္။ အလား အလာ ရွိတဲ့ လမ္းေၾကာင္း တစ္ခုပါ။

အရမ္း ျပည္တြင္း ၀ယ္လိုအား ေကာင္းတဲ့ industry ဟာလည္း national advantage အျဖစ္လည္း ရရွိ ေစပါတယ္။ Act local, think global ျပည္တြင္း ၀ယ္လိုအား အေျခအေနကို သုံးသပ္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ demand အေျခအေန ကိုလညး္ မွန္းဆ ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ ျပင္သစ္ wine မွာ နာမည္ ရပါတယ္။ သူ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ domestic မွာကို wine culture ရွိၿပီး ျဖစ္တဲ့အတြက္ wine industry ဟာ domestic demand ေကာင္းတဲ့ လုပ္ငန္းပါ။ သူလညး္ domestic မွတဆင့္ ႏိုင္ငံတကာကို ထိုးေဖာက္ ပါတယ္။ ျပင္သစ္ ၀ိုင္ နာမည္ၾကီးတယ္ ဆိုတဲ့ ဂုဏ္နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာက customer ေတြဟာ ဘာမွန္း ညာမွန္း မသိပဲ စ လက္ခံ သုံးစြဲ လာပါတယ္။ အဲ့လိုနဲ႔ပဲ ျပင္သစ္၀ိုင္ ဟာ international market ကို ထုိးေဖာက္ ႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။

(d) Firm Strategy, Structure and Rivalry

အခုလို ေခတ္မ်ိဳးမွာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြဟာ dynamic ျဖစ္ေနပါတယ္။ ျပိဳင္ဆိုင္မႈ ဆိုတာလည္း ေရွာင္လြဲမရပါဘူး၊ ကိုယ္က အျပိဳင္ အဆိုင္ ေတြၾကားမွာ ေနရာတစ္ခု တစ္ခု ရေနဖို႔ လိုပါတယ္။ ေနရာ ကိုလည္း မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ဆက္ထိန္း ထားဖို႔ လိုသလို ေနရာ ေလးကို လညး္ ခ်ဲ႕ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ကို္ယ့္က မခ်ဲ႕ရင္ ကိုယ့္ေနရာကို သူမ်ား လာခ်ဲ႕တာ ခံရၿပီး ကိုယ့္ေနရာပါ ပဲ့ပါ သြားေစ ႏိုင္တဲ့ အတြက္ ေၾကာင့္ပါ။ ေနရာေလးကို ထိန္းဖို႔ ခ်ဲ႕ဖို႔ လိုအပ္ တာကေတာ့ productivity နဲ႔ innovation ပါ။ ေနာက္ ကိုယ့္ လုပ္ငန္းရဲ႕ strategy, structure ေတြဟာ flexible ေျပာင္းလဲမႈ နဲ႔ အမွ် လိုက္ေလ်ာ ညီေထြ ေနေစဖို႔ အတြက္ အေျပာင္းအလဲ လြယ္တဲ့ ပုံစံမ်ိဳး ျဖစ္ရ ပါမယ္။ ခ်ဲ႕ ရင္ခ်ဲ႕သလို ရႏိုင္တဲ့ ပုံစံ ျဖစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ကိုယ့္ industry ဟာ ကိုယ့္လုပ္ငန္း ဟာ capital market အေျခအေန ဘယ္လို ရွိလဲ။ ဘ႑ာေငြ လိုအပ္ရင္ ေရာ ကိုယ့္လုပ္ငန္း အေနနဲ႔ ဘယ္လို ရွာလို႔ရလဲ ... ။ အေမရိကန္ ဆိုရင္ လုပ္ငန္းေတြရဲ႕ structure ပုံစံ ေတြဟာ short-run ေတြပါ။ ဒါေၾကာင့့္ သူတို႔ ရင္းႏွီး ျမွပ္ႏွံမႈမ်ားတဲ့ industry ဟာ computer industry ေတြမွာ မ်ားပါတယ္။ ေနာက္ ဆြဒ္ဇာလန္ ... သူတို႔ဟာ long run ပုံစံေတြကို ပို သေဘာက် ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ ၾကေတာ့ ေဆး၀ါး လုပ္ငန္းေတြမွာ ရင္းႏွီး ျမွပ္ႏွံသူေတြ မ်ားပါတယ္။

ေနာက္ လုပ္ငန္း strategy ေတြဟာ အေနအထား ေပၚလိုက္ၿပီး ေျပာင္းလဲ ႏိုင္ရပါမယ္။ ေျပာင္းလဲ လို႔လည္း အဆင္ေျပ ေစႏိုင္တဲ့ industry ဟာ လုပ္ကိုင္လို႔ အေကာင္းဆုံးပါ။ ေနာက္ industry ရဲ႕ rivalry ၿပိဳင္ဘက္ လုပ္ငန္း အေနအထား အေျခအေန ေတြကို ေသခ်ာ စိစစ္ သုံးသပ္ရန္ လိုပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ rivalry အေျခအေန ဟာ လုပ္ငန္းရဲ႕ innovation power ကို စကားေျပာ ပါတယ္။ အေမရိကန္မွာ ကား ဒီဇိုင္းေတြ၊ laptop ဒီဇိုင္းေတြ တေန႔ထက္ တေန႔ မရိုးဘဲ အဆန္းေတြ ထြက္ေနၾကတာ ဘယ္ေၾကာင့္လဲ ၊ rivalry အေျခအေန ေၾကာင့္ပါ။ သူမ်ားထက္ ထူးေအာင္ လုပ္ရင္းနဲ႕ market share ရရွိၿပီး market leader ျဖစ္လာ ႏို္င္တဲ့ အခြင့္အလမ္း ေတြပါ။ ႏိုင္ငံတကာ မွာ အမည္ရရွိ သြားႏိုင္ ပါေသးတယ္။ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ နည္းတဲ့ industry ဆိုရင္ေတာ့ entrance စစခ်င္း ၀င္ေရာက္မွႈမွာ အဟန္႕အတား နည္းပါတယ္။ ၀င္ေရာက္ဖို႔ လြယ္ပါတယ္။ local condition ေတြဟာ firm strategy ေတြကို affect ျဖစ္ေစ တဲ့ အတြက္ ေျပာင္းလဲလို႔ အဆင္ေျပမယ့္ strategy မ်ိဳးခ်ႏိုင္တဲ့ industry လား ... ... ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ ေတြနည္းတဲ့ industry လား ... မ်ားတဲ့ industry လား ... ဆိုတာ ေသခ်ာ စိစစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။

Porter Diamond Model ဟာ Function မဟုတ္ပါဘူး၊ system လို႔ ျမင္ေပးပါ။ ဒီေလးခ်က္ လုံးကို တစ္ခုတစ္ခု ခ်ိတ္ဆက္ စဥ္းစားေပးဖို႔ စိစစ္ ေပးဖို႔ လုိပါတယ္။

(ဆက္ေဖာ္ျပ ပါဦးမည္ ... ...)